ሽርሒ ህግደፍ ምስ ውድባት ኢትዮጵያ። 3ይ(ሀ)

ኣብ መስከረም 1969 ናብ ተጋድሎ ሓርነት ዝተሰለፈን ከም ኢሰያስ ኣፈወርቂ ዝፍለጥን መንእሰይ፣ ብ1945 ኣብ ኣስመራ ካብ ወይዘሮ ኣዳነሽ በርሀን ካብ ኣቶ ኣፈወርቂ ኣብርሃም ዝውለድ ሰብ ኢዩ። ካብቶም ኣሕዋቱ  ከም ካልኣይ፣ ማለት ኣማረ ኣፈወርቂ ዝብሃል ምዕባዩ ሓዉ ቀጺሉ ዝተወልደ ኢዩ። ናይ ኣዋላልድኡ ጉዳይ ብዙሕ ሕቡእ ዝኾነ ናይ ውሽጢ ምስጢር ኢዩ። ብርግጽ ኣማረ ምዕባዩ፣ ካብ ወ/ሮ ኣዳነሽ በርሀ ዝተወልደ፣ ናይ ስጋ (ናይ ማህጸን) ውላደን ኢዩ። ወይዘሮ ኣዳነሽ ካብ ኣዲኤን ወይዘሮ መድህን ዓደን ኣብ ድቡስ ጉሕጨዓ ሰራየ ኢየን ዝውለዳ። ኣቦአን ድማ ኣቶ በርሀ መሰለ ኢዮም። ኣቶ በርሀ ካብ ዓድዋ ኢዩ መበቆሎም። ሓዎም ንኣቶ በርሀ ድማ ኣብ ኣስመራ ፍሉጥን ርኹብን ኣቶ ኪዳነ መሰለ ይበሃሉ። ኣቶ በርሀ መሰለን ኣቶ ኪዳነ መሰለን ኣሕዋት ኢዮም። ከምቲ ኣቶ በርሀ መሰለ ንኢሰያስ ኣፈወርቂ ኣቦ ኣዲኡ ዝኾኑ ኣቶ ኪዳነ መሰለ ድማ ኣቡኡ ንየማነ ኪዳነ (ጃማይካ) ኢዮም። ኣቶ የማነ ኪዳነ ወዲ ሓወብአን ንወይዘሮ ኣዳነሽ በርሀ ኢዩ። ኣብ ህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ ተቓሊሱን ኣባል መሪሕነት ዝኾነ ጅግና ተጋዳላይ ኢዩ። ተጋዳላይ የማነ ኪዳነ በዲኡ ካብ ወይዘሮ ትበርህ (ሉቺያ ወናኒት ባር ኣፖሎ ኣስመራ) ኤርትራዊት ኣደ ዝተወልደ ሓርበኛ ተጋዳላይ ኢዩ። ሰብ ኣብ ኩሉ ይውለድ። መንነት ግን ክሕባእ የብሉን። ጥራይ  እቲ ዕላም ኢዩ ከነጽር ዘለዎ። ናይ ኢሰያስ ኣቦ ኣቶ ኣፈወርቂ ኣብርሃም፣ ኣሕዋቶም ከም ኣቶ ሰለሙን ኣብረሃም ናይ ወሎ እንደራሴ ዝነበሩ፣ ካፕተን መኮነን ኣብረሃም ኦፊሰር፣ ናይ ኢትዮጵያ ሓይሊ ባሕሪ ዝነበሩን፣ ኣቶ የሴፍ ኣብርሃም፣ ተቐማጢ ኣብ ኣዲስ ኣበባ ዝነበሩ ኢዮም። ትውልዶም እውን ዝጠፍኣኒ ኣይኮነን። ደሓን ኣብ መጻኢ ዘይግለጸሉ የለን።

ኣብቲ ኣዝዩ ዝማዕበለ ሕብረተ-ሰብ ዓለም እውን፣ ልዕሊ እተን ዘይማዕበላ ሃገራት ብኹሉ መለክዒታት ኣዝየን ዝሰጎማ ይኹና እንበር፣ ብሕልፊ ኣብ ሓደ ሕዝባዊ ሓላፍነት ዝስከም ሰብ መንነቱ ክረጋገጽን ከነጽርን ናይ ግድን ይኸውን ዝብል መርገጺ ኢዩ ዘለወን። ነብሱ ጥራይ ዝውክልን፣ ህዝባዊ ውክልና ዝስከምን፣ ብሓደ ዓይነት መነጸር ወይ ኣብ ትሕቲ ሓንቲ ሚዛን ብሓባር ከነቐምጥ ኣዝዩ ዘይሓላፍነታዊ ጥራይ ዘይኮነስ ኣዕናዊ’ውን ኢዩ። ሃገርን ሕዝብን ንሓደ ብኹሉ መዳይ ብቕዓት ዝውንን ዜጋ፣ ግን ገለ ናይ ስነ-ኣእምራዊ ወጥሪ ዝፈጥር መበቆልን ዘይተነጸረ ኣመጻጽኣ፣ እሞ ንሱ ጥራይ ዝትንትኖ መግለጺኡ ከም መዐቐኒ ወሲድካ፣ ሓላፍነት ምሃብ መንኮርኮር ሃገር ናብ ክትቆጻጸሮ ዘይትኽእል ኣንፈት ምምራሕ ተባሂሉ ይንበብ። ሓደ ኣብ ሓንቲ ሃገር ክነብር ዝመረጸ ዜጋ፣ መሰሉን ግቡኡን ኣማሊኡ ኢዩ ሃገራዊ ክኸውን። ይኹን እንበር ብቐጥታ መራሕ ሃገር ክኸውን፣ ቅዋም ናይታ ሃገር ዝጠልቦ ከማልእ ይግባእ። ኣብቲ ናይ ጥንት ሕጊ-ዓደባ እውን ሓደ ኣብ ሓንቲ ዓዲ ዝቕመጥ ወዲ ኣርቫዓ (40 ዓመት ዝመልአ) ሰብ ከም ተቐማጢ እታ ዓዲ ክኸውን ይፍቀዶ። ኣብ ኩሉ መሰል ናይታ ዓዲ ተኻፋሊ ክኸውን ይኽእል። ምስለነ ኮነ ጭቅነት ግን ኣይፍቀዶን። ኤርትራ ከም ሃገር ቆይማ ኣይወደአትን። ባዕሉ ነቲ ብተሳፍነት መላእ ሕዝቢ ኤርትራ ዘይቆመት ሽማግለ፣ እሞ ብናቱ ጻውዒት ዝቐመት ናይ ቅዋም ሽማግለ ዝተጻሕፈ ቅዋም ምቕባሉ ተሓሲሙን፣ ኣብ ጠረጴዝኡ ዓጽዩን ሸጉጡን ስለ ዝርከብ፣ ከም ሃገራዊ ብምግዳሉን ብሓላፍነት ናይታ መሪሕዋ ዝመጸ ውድብ ክስከም እንበር፣ ክሳብ ሕጂ ሕዝቢ ኤርትራ ባይቱኡን ወከልቱን ስለ ዘየቖመ፣ ብጠለብ ናይታ ብሕጊ ተወኪላ ትቐውም ዝጸደቐ ቅዋም ድማ ሃገራዊ ቅዋም ክኸውን ስለ ዘይተተግበረ፣ ዕላውን ሕጋውን መሪሕ ዘይብላ ሃገር ኢያ ንዓሰርተ ሸሞንተ (18) ዓመታት ኤርትራ ቅዋም ኣልቦ ኮይና ጠልጠል ኢላ ዘላ።

ሕጂ’ውን ናይቶም ጉጅለ 15 ደሃዮም ከይስማዕ፣ ናይ ባድመ ወይ ናይ ዶብ ኩናት ብኢሳያስ ተወሊዓ። ሃገርን ህዝብን መኣዝና ስሒቱ ነቲ ጠለባት ናይ ለውጢ መሪሕነትን ጋዜጠኛታት ብዘይ ፍርድን ብዘይ ደሃይን ክሃጥሙ ተገይሩ። ልክዕ ናይ ጉጅለ 1973 ከምዛ ናይ ሕጂ ተመሳሳሊት ኢዮም ጠፊኦም። ይተኣወጅ እንበር ነቶም 90% ሓደስቲ ተጋደልቲ፣ እንታይ ወይ ከመይ ዝበለ ፍርዲ ዝገልጽ ፍርዳዊ መስርሕ ዘካየዶ ስለ ዘገለጸ፣ ንሓፋሽ ተጋደልቲ ክርድኦም ኣይከኣለን። “ኣዕነውቲ” ዝብል በያን ተነቢቡ። እንታይ ኣዕንዮም ግን ዝተገልጸ ኣይነበረን። ሓንቲ “ኣዕናዊ ምንቅስቓስ 1973” ትብል መጽሔት ገለ 83 ገጻት ዘለዋ ጽሕፍቲ፣ እቲ ዲክታቶር ዘርጊሑ ነይሩ። ይኹን እንበር ገለ ካብ ኣብ ሓለዋ ሰውራ ዝነበሩ መሻርኽቱ፣ እታ ጽሕፍቲ ብዘይ ኮሚቴን ኣፍልጦ ገለ መሪሕነት ከም ዘይተተግበረት ዝፈልጡ ዝተረፉ እሱራት ተጋደልቲ ብሂወቶም ኣለዉ እሞ፣ ካብ መንጎኦም ተመንዚዖም ዝተቐንጸሉሉ ስለ ዝረኣዩ፣ ነታ ጽሕፍቲ ዕርቃና ከውጽእዋ ከም ዝኽእሉ ሓበርዎ። ስለዚ ኢሰያስ ክስሕባ ሓበርዎ። ነታ ትሰሓብ ዝበልዎ፣ ባህሪሩ ከም ትሰሓብ ገይርዋ። እታ ጽሕፍቲ ካብተን መሊቛን ዝወጻ ኣብ ሜዳ ድሕሪ ካብ ማእሰርቲ ምፍተሐይ ኣንቢበያ ምስ ተሳሕበት ግን ዓቢ ጓሂ ተሰሚዑኒ ነይሩ። ዘገርም ድማ ኣብ ወጻኢ ዝርከባ ኣብያተ ጽሕፈታቱ ዛጊድ ገለ ተላኢኸን ብምንባረን፣ ኣብ ሜዳ ዘይረኸብክዋ ሎሚ ኣብ ኤውሮጳ ረኺበያ ኣለኹ። ዓባይ ሰነድ ወኒነ። ኢሳያስ ንመጀመርያ ግዜ ኣብ ውግኣት ዝተፈጸመ ጌጋታት ዝተኣመነላ ጽሕፍቲ ስለ ዝሓዘለት፣ ተቃልዖ ኢያ።